Οι γυναικοκτονίες, οι εκ προθέσεως δολοφονίες γυναικών λόγω του φύλου τους, αντιπροσωπεύουν ένα τραγικό και ανησυχητικό φαινόμενο που επιμένει όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.
View this post on Instagram
Ενώ η Ελλάδα είναι γνωστή για την πλούσια ιστορία, τα όμορφα τοπία και τη ζωντανή κουλτούρα της, παλεύει επίσης με τη μάστιγα των γυναικοκτονιών, ρίχνοντας φως σε βαθιά ριζωμένα κοινωνικά ζητήματα που συνεχίζουν να μαστίζουν τα δικαιώματα και την ασφάλεια των γυναικών.
Οι στατιστικές γυναικοκτονιών στην Ελλάδα παρουσιάζουν μια ανησυχητική εικόνα της βίας με βάση το φύλο στη χώρα. Σύμφωνα με τη δικαστική ψυχολόγο, κα Χατζέλη Όλγα, «τα ποσοστά γυναικοκτονιών δεν έχουν αυξηθεί, όμως τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να ακούγεται περισσότερο το φαινόμενο μέσα από τα social media, ενώ ο κόσμος έχει κινητοποιηθεί περισσότερο δείχνοντας ενδιαφέρον για τον διπλανό του, απορρίπτοντας την παλιότερη νοοτροπία του "τα εν οίκω μη εν δήμω"».
Αυτές οι γυναικοκτονίες είναι συχνά αποτέλεσμα ενδοοικογενειακής βίας, ένα διάχυτο ζήτημα που επηρεάζει γυναίκες όλων των ηλικιών, κοινωνικοοικονομικών καταβολών και εθνοτήτων. Παρά τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας και την ενίσχυση της νομικής προστασίας για τις επιζήσασες, πολλές γυναίκες στην Ελλάδα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια στο να αναζητήσουν βοήθεια και να ξεφύγουν από καταχρηστικές σχέσεις.
Ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν στην επικράτηση των γυναικοκτονιών στην Ελλάδα είναι η εμμονή των πατριαρχικών στάσεων και των στερεοτύπων των φύλων που διαιωνίζουν την υποταγή και την αντικειμενοποίηση των γυναικών.
Ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν στην επικράτηση των γυναικοκτονιών στην Ελλάδα είναι η εμμονή των πατριαρχικών στάσεων και των στερεοτύπων των φύλων που διαιωνίζουν την υποταγή και την αντικειμενοποίηση των γυναικών. Αυτές οι επιβλαβείς πεποιθήσεις όχι μόνο συγχωρούν τη βία κατά των γυναικών, αλλά υπονομεύουν επίσης τις προσπάθειες να λογοδοτήσουν οι δράστες για τις πράξεις τους.
Επιπλέον, οι ελλείψεις στο ελληνικό νομικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένης της ανεπαρκούς επιβολής των υφιστάμενων νόμων και της επιεικούς ποινής για τους δράστες, συμβάλλουν επίσης στην ατιμωρησία γύρω από τις γυναικοκτονίες. Τα θύματα συχνά αντιμετωπίζουν εμπόδια στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη και την υποστήριξη, επιδεινώνοντας περαιτέρω την ευαλωτότητά τους και διαιωνίζοντας τους κύκλους βίας.
Ως απάντηση στην κλιμακούμενη κρίση γυναικοκτονιών, κινήματα, οργανώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών και ακτιβιστές/τριες στην Ελλάδα εργάζονται ακούραστα για να ευαισθητοποιήσουν, να υποστηρίξουν αλλαγές πολιτικής και να παρέχουν υπηρεσίες υποστήριξης για τις επιζήσασες. Αυτές οι προσπάθειες οδήγησαν σε κάποια πρόοδο, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής αυστηρότερων νόμων και της δημιουργίας καταφυγίων και τηλεφωνικών γραμμών για θύματα ενδοοικογενειακής βίας.
View this post on Instagram
«Οι κακοποιητές τρέφονται από το φόβο και το σκοτάδι ...»
Όσον αφορά τα σημάδια που μπορούν να "προειδοποιήσουν" μια γυναίκα για την πιθανή κακοποιητική συμπεριφορά που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και στη δολοφονία, δυστυχώς τις περισσότερες φορές είναι ...καλυμμένα. Σύμφωνα με την κα Χατζέλη, «ο γυναικοκτόνος μπορεί να είναι ένας άνθρωπος που στην αρχή εμφανίζεται ως από μηχανής θεός, είναι φροντιστικός και κάνει το λεγόμενο love bοmbing. Στην πορεία, όμως, παρουσιάζει ανησυχητικά σημάδια, όπως ζήλια, απαγορεύσεις, σταδιακή απομόνωση της συντρόφου από οικογένεια και φίλους, εκφράσεις θυμού, gaslighting, άσκηση ελέγχου, κ.α. Δυστυχώς, αυτός ο κύκλος βίας δεν είναι κάτι εύκολο στο να αντιμετωπιστεί, αφού πρέπει να κατανοήσει ο περίγυρος της γυναίκας τους λόγους που μπορεί να διαμένει στη σχέση (π.χ. ανασφάλεια, οικονομική εξάρτηση, έλλειψη αυτοεκτίμησης, κ.α.). Η πίεση και η επίκριση μιας γυναίκας που βρίσκεται σε τέτοια θέση δεν θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η ίδια η γυναίκα που βιώνει αυτή την κατάσταση πρέπει να φωτίζει συνεχώς τις σκοτεινές πλευρές μιλώντας σε ανθρώπους της γι' αυτό. Όσο πιο πολύ φωτίζεται αυτό που βιώνει τόσο περισσότερο μειώνεται η δύναμη του κακοποιητή».
Ωστόσο, πρέπει να γίνει πολλή δουλειά για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών της γυναικοκτονίας και τη διασφάλιση της ασφάλειας και της ευημερίας των γυναικών στην Ελλάδα. Αυτό απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που αντιμετωπίζει παγιωμένα πατριαρχικά πρότυπα, ενισχύει τη νομική προστασία για τους επιζώντες, βελτιώνει την πρόσβαση σε υπηρεσίες υποστήριξης και προάγει την ισότητα των φύλων σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας.
Τελικά, η καταπολέμηση της γυναικοκτονίας στην Ελλάδα είναι ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικής δικαιοσύνης. Απαιτεί συλλογική δράση και ακλόνητη δέσμευση από τις κυβερνήσεις, την κοινωνία των πολιτών και τα άτομα για να τερματιστεί ο κύκλος της βίας και να δημιουργηθεί μια κοινωνία όπου όλες οι γυναίκες θα μπορούν να ζουν απαλλαγμένες από φόβο και καταπίεση. Μόνο τότε μπορούμε να τιμήσουμε αληθινά τις ζωές που χάθηκαν από τη γυναικοκτονία και να οικοδομήσουμε ένα μέλλον όπου το δικαίωμα κάθε γυναίκας στη ζωή και την αξιοπρέπεια θα γίνεται σεβαστό και θα προστατεύεται.