Είναι καθαρά θέμα περιέργειας; Μήπως νομίζεις ότι έτσι θα αντιμετωπίσεις τους φόβους σου; Ή σε έχει κερδίσει αυτό του είδος διότι σου δημιουργεί αγωνία, αλλά και το περίφημο cliffhanger εφέ (δηλαδή το φινάλε που σε κάνει να θες να δεις το επόμενο επεισόδιο);
Ποια είναι η γνώμη της ψυχολογίας και της επιστήμης γενικότερα για αυτό το φαινόμενο;
Ας ξεκινήσουμε από τους αριθμούς: Σύμφωνα με μια μελέτη, το 2019 ο αριθμός των γυναικών που προτιμούσαν το true crime είδος είχε αυξηθεί κατά 16%.
Γιατί όμως προτιμάμε τo crime περιεχόμενο;
Η πιο δημοφιλής και κοινώς αποδεκτή εξήγηση για το γιατί οι γυναίκες αγαπούν τις ιστορίες εγkλημάτων, είναι επειδή αισθάνονται, συνειδητά ή υποσυνείδητα, ότι μπορεί να μάθουν κάτι από αυτό. Αυτό μπορεί να έχεις σχέση και με το ότι οι γυναίκες είμαστε πολύ (πιο) συχνά τα θuματα σε αληθινές ιστορίες εγkλήματος.
Σύμφωνα με τη μελέτη της Amanda Vicary, εμπειρογνώμονας εγkληματικής ψυχολογίας και αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Illinois Wesleyan, οι γυναίκες ισχυρίστηκαν ότι το να βλέπουν true crime περιεχόμενο οδήγησε σε συνειδητή αλλαγή συμπεριφοράς, προκειμένου να νιώσουν και να είναι ασφαλείς. Οι γυναίκες ουσιαστικά, αντιγράφουμε ασυνείδητα συμβουλές και κόλπα που μαθαίνουμε από τις αληθινές ιστορίες εγkλημάτων, χωρίς όμως να συνειδητοποιούμε ότι ακριβώς αυτός είναι ο λόγος που ξεκινάμε και συνεχίζουμε να τα βλέπουμε/ακούμε/διαβάζουμε.
Πρόσφατες μελέτες (UNODOC 2018,2019) αποδεικνύουν ότι για το 2017, το 20% των θυμάτων ανθρωποκτονιών παγκοσμίως ήταν γυναίκες. Υπολογίζεται πως 50.000 γυναικοκτονίες σημειώνονται κάθε χρόνο στον πλανήτη, το οποίο αντιστοιχεί σε 137 γυναίκες κάθε μέρα κατά μέσο όρο.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας, το σύνολο των βιασμών που καταγγέλθηκαν ετησίως στην Ελληνική Αστυνομία τα έτη 2010-2017 κυμαίνονταν από 163-264. Το 2017 επτά γυναίκες δολοφoνήθηκαν στην Ελλάδα από κάποιο μέλος της οικογένειάς τους – το 2016 και το 2018 οι δολοφoνίες γυναικών από συγγενικό τους πρόσωπο είχαν ανέλθει σε 13 σε κάθε έτος αντίστοιχα.
Ενστικτωδώς, λοιπόν, έχουμε την ανάγκη να παρακολουθήσουμε ιστορίες άλλων γυναικών και πώς εκείνες διέφυγαν (ή όχι) τον κίνδυνο, να αντιγράψουμε ή να αποφύγουμε κινήσεις και συνήθειές τους προκειμένου να σωθούμε ή να μην κινδυνεύσουμε κι εμείς οι ίδιες.
Ακόμα, παρόλο που οι γυναίκες φοβόμαστε μη γίνουμε οι ίδιες θuματα εγkλημάτων και επιθέσεων, ενδιαφερόμαστε για το είδος του true crime, επειδή μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς διαπράττεται ένα έγkλημα. Τι έκανε τον θύτη να επιτεθεί; Πώς παγίδευσε το θύμα; Πώς δραπέτευσε το θύμα;
Μια άλλη, ενδιαφέρουσα οπτική δίνει στη Vogue η ψυχοθεραπεύτρια Rhea Gandhi: «Στην πραγματικότητα, οι γυναίκες είναι συχνά θuματα ή επιζώντες εγkλήματος, παρά θύτες. Ίσως, μας ελκύει αυτό το είδος αναζητώντας μια αίσθηση δικαιοσύνης. Αυτή η αίσθηση δικαιοσύνης που νιώθουμε στο τέλος μιας ταινίας ή μιας crime serie, αντανακλά την επιθυμία μας να γίνουμε μέρος των κοινωνικών και νομικών συστημάτων που εργάζονται ακούραστα για την ασφάλεια και την προστασία των γυναικών».
Τέλος, το ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για το γεγονός ότι είμαστε η πλειονότητα των θυμάτων δολοφoνιών και επιθέσεων, δε σημαίνει ότι δε νιώθουμε θυμό ή/και φόβο. Το να παρακολουθούμε true crime περιεχόμενο, μας βοηθά ενδεχομένως να εκτονώσουμε δι’ αντιπροσώπου αυτά τα καταπιεσμένα κανάλια φόβου και οργής.