Η ποικιλομορφία των φύλων είναι η κινητήρια δύναμη για την απόδοση. Γι' αυτό η προσέλκυση, η διατήρηση και η ανάπτυξη γυναικείων ταλέντων σε όλα τα επίπεδα αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα. Τι γίνεται όμως τελικά, με την εργασία και την καινοτομία στην Ευρώπη ανάμεσα στα δύο φύλα;
Θέλουμε η ισορροπία των φύλων να είναι ο κανόνας τώρα και όχι μια επανάσταση που θα πολεμήσουμε αργότερα. Ας μην ξεχνάμε ότι το φύλο είναι μια από τις πολλές διαστάσεις της διαφορετικότητας που όλοι πρέπει να εκτιμούμε. Πρέπει να σχεδιάζουμε την κοινωνία που θέλουμε.
Η ΕΕ έχει σχεδόν επιτύχει την ισότητα των φύλων μεταξύ των πτυχιούχων διδακτορικών σπουδών. Το 2018, οι γυναίκες αντιπροσώπευαν το 48,1% των πτυχιούχων διδακτορικών σπουδών σε ευρωπαϊκό επίπεδο και το ποσοστό των γυναικών μεταξύ των πτυχιούχων διδακτορικών σπουδών ήταν ισορροπημένο ως προς το φύλο (δηλαδή κυμαινόταν μεταξύ 40% και 60%) στην πλειονότητα της ΕΕ-27 και των συνδεδεμένων χωρών.
Στην εργασία
Οι γυναίκες σε κορυφαίες θέσεις είναι απίστευτα σπάνιες, καθώς αντιπροσωπεύουν μόνο το 7,5% των προέδρων των διοικητικών συμβουλίων και το 7,7% των διευθυντικών στελεχών.
Σε ολόκληρη την ΕΕ, οι γυναίκες αποτελούν περίπου το ένα τέταρτο των non executive directors (δλδ μη εκτελεστικών διευθυντών - 26,4%), αλλά ο ρυθμός αύξησης έχει επιβραδυνθεί από το 2015, σύμφωνα με μια μελέτη του 2019 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στον Παγκόσμιο Δείκτη Χάσματος των Φύλων 2022, η Ε.Ε. βαθμολογείται με 68.6 σχετικά με την ισότητα των φύλων (68 ήταν πέρσι), ενώ η Ελλάδα «παίρνει» 53,4 στα 100 (πέρσι ήταν 52,5) και βρίσκεται στην τελευταία θέση του χάρτη.
Η Σουηδία, η Δανία και οι Κάτω Χώρες έχουν ξανά τις καλύτερες επιδόσεις. Η Φινλανδία βρίσκεται στην τέταρτη θέση αφού ξεπέρασε τη Γαλλία, η οποία πέφτει στην πέμπτη θέση.
Η Ουγγαρία κέρδισε μία θέση, την 25η θέση, ενώ η Ρουμανία υποχώρησε κατά μία θέση στην 26η.
H ΕΕ έχει ακόμα πολύ δρόμο να διανύσει για να συνεχίσει τις προσπάθειες για την επίτευξη της ισότητας των φύλων στον εργασιακό χώρο και να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στις γυναίκες, οι οποίες έχουν πληγεί ιδιαίτερα σκληρά από την πανδημία και έχουν δει τις υπάρχουσες ανισότητες των φύλων να επιδεινώνονται από τη συνεχιζόμενη κρίση.
Τα ποσοστά δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό να εργάζονται με μερική απασχόληση και να έχουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου (EIGE, 2014- Eurostat, 2022α). Αυτό, σε συνδυασμό με τις διακοπές της επαγγελματικής σταδιοδρομίας λόγω του τοκετού, έχουν ως αποτέλεσμα χαμηλότερες γυναικείες αποδοχές κατά τη διάρκεια της διάρκεια της ζωής τους.
Ανάμεσα στα χαμένα κέρδη, την άνιση κατανομή του επιπλέον βάρους της παιδικής μέριμνας, την αύξηση της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών, «οι γυναίκες βρίσκονται σε οριακό σημείο», δήλωσε σε πρόσφατη εκδήλωση της EURACTIV η Joanna Maycock, γενική γραμματέας του Ευρωπαϊκού Λόμπι Γυναικών.
Αναφερόμενη στην προηγούμενη οικονομική κρίση και τη σύσφιξη των δημοσιονομικών ζωνών που ακολούθησε σε όλη την Ευρώπη, είπε «είδαμε τον αντίκτυπο που είχε μια δεκαετία μέτρων λιτότητας και πώς αυτό επηρέασε τις δημόσιες υπηρεσίες μας στις οποίες η πλειοψηφία των εργαζομένων είναι γυναίκες και οι υπηρεσίες εξαρτώνται από τις γυναίκες. Οπότε δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε να συμβεί ξανά».
Σε χώρες που έχουν θεσπίσει δεσμευτικές ποσοστώσεις, όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και το Βέλγιο, τα μέτρα οδήγησαν σε ταχεία αύξηση των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια εταιρειών. Η Γαλλία ήταν το μόνο κράτος μέλος με πάνω από 40% των γυναικών σε επιτροπλές και ανώτατες θέσεις, ακολουθούμενη από την Ιταλία (36%), τη Σουηδία και τη Φινλανδία, σύμφωνα με τη μελέτη.
Στις αρχές Μαρτίου, η Επιτροπή παρουσίασε την οδηγία της για τη διαφάνεια των καθυστερήσεων στις αμοιβές, η οποία θα εισαγάγει δεσμευτικά μέτρα για τη διαφάνεια των αμοιβών και θα ενισχύσει τους μηχανισμούς επιβολής.
Στις σπουδές + Στις επιστήμες
Παρά την πρόοδο αυτή, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των φύλων σε συγκεκριμένους ευρείες τομείς σπουδών. Τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, οι γυναίκες απόφοιτοι διδάκτορα υπερεκπροσωπήθηκαν στον τομέα της Εκπαίδευσης και υποεκπροσωπήθηκαν στους μεγάλους τομείς των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών και Μηχανικών, Μεταποίησης και Κατασκευών.
Το 2019, οι γυναίκες αντιπροσώπευαν την πλειοψηφία του πληθυσμού που έχει τριτοβάθμια εκπαίδευση και απασχολείται ως επαγγελματίες ή τεχνικοί στους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας (HRSTC) σε ευρωπαϊκό επίπεδο (53,7%).
Ωστόσο, οι γυναίκες αντιπροσωπεύονταν λιγότερο στον πληθυσμό των απασχολούμενων επιστημόνων και μηχανικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο (41,3%). Δεδομένης της στρατηγικής σημασίας της βιομηχανίας τεχνολογίας (τεχνολογίας) για την οικονομία της ΕΕ, αυτά τα δεδομένα δείχνουν ότι απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών σε αυτόν τον τομέα.
Ένας νέος δείκτης δείχνει ότι οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το ένα τέταρτο μεταξύ των αυτοαπασχολούμενων επαγγελματιών στους τομείς της Επιστήμης και της Μηχανικής (S&E) και των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ).
Κατά την τελευταία δεκαετία, η ΕΕ έχει δει θετικές εξελίξεις για την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των φύλων στη συνολική ομάδα των αποφοίτων διδακτορικών σπουδών. Παρά την πρόοδο αυτή, το 2018, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο (32,8%) του συνολικού πληθυσμού των ερευνητών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε επίπεδο χώρας, οι γυναίκες ερευνήτριες αντιπροσωπεύουν χαμηλότερο ποσοστό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού σε σύγκριση με τους άνδρες ερευνητές. Ωστόσο, ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης των γυναικών ερευνητών ήταν 3,9% μεταξύ 2010 και 2018, υποδηλώνοντας κάποιες θετικές αλλαγές με την πάροδο του χρόνου. Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι ο διαχωρισμός εξακολουθεί να υφίσταται στις ερευνητικές σταδιοδρομίες στους κύριους οικονομικούς τομείς (τριτοβάθμια εκπαίδευση, δημόσιοι και επιχειρηματικοί τομείς), με υψηλότερο ποσοστό γυναικών ερευνητών να απασχολούνται στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Σε ολόκληρη την ΕΕ, το 2019, υψηλότερο ποσοστό γυναικών ερευνητών, σε σύγκριση με τους άνδρες ερευνητές, εργάζονται με μερική απασχόληση και με επισφαλείς συμβάσεις εργασίας στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (11,1% για τις γυναίκες και 7,2% για τους άνδρες). Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες ερευνητές είχαν περισσότερες πιθανότητες να εργαστούν με επισφαλείς συμβάσεις σε προηγούμενα στάδια σταδιοδρομίας. Σύμφωνα με την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προώθηση της θεσμικής αλλαγής μέσω των σχεδίων για την ισότητα των φύλων, το 2020, η πλειονότητα των ιστοσελίδων των ερευνητικών οργανισμών αναφέρουν ότι έχουν λάβει μέτρα και ενέργειες για την ενίσχυση της ισότητας των φύλων.