Το όνομα Γραμβούσα μοιάζει συνυφασμένο με την Κρήτη, αφού η συστάδα της Ήμερης και της Άγριας Γραμβούσας είναι αρκετά οικεία στους επισκέπτες των Χανίων, έχοντας υπάρξει έδρα ισχυρού βενετικού φρουρίου, αλλά και άντρο επαναστατημένων Ελλήνων κατά το 1821. Παρά την ιδιαιτερότητά της, όμως, η ονομασία αυτή –παραφθορά του ιταλικού «Garabusa»– απαντά και σε ένα ακόμα νησάκι του νότιου Αιγαίου.
View this post on Instagram
Ο λόγος για τη Γραμβούσα της Αμοργού, η οποία βρίσκεται βόρεια από το δυτικό της άκρο. Μπορεί να μην έχει τη φήμη της κρητικής Γραμβούσας, όμως η χρυσαφένια αμμουδιά, τα τιρκουάζ νερά με την «κρυστάλλινη» αίσθηση και η θέα προς την Αμοργό την έχουν κάνει γνωστή σε όσους έρχονται τακτικά στην τελευταία. Οι οποίοι και την τιμούν τα καλοκαίρια ως προορισμό για ένα μπάνιο διαφορετικό από τα συνήθη, καθώς είναι προσβάσιμη μόνο με καϊκάκι.
Αυτή η εμπειρία του διαφορετικού, βέβαια, δεν έχει να κάνει μόνο με την ομορφιά της απομονωμένης ακτής του μικρού νησιού. Ερχόμενοι, δηλαδή, θα διαπιστώσετε ότι πρόκειται για έναν τόπο που μέχρι και πριν λίγες δεκαετίες ήταν κατοικημένος. Έτσι, μπορείτε να δείτε ατόφια τα έρημα σπίτια, τα μαντριά και τα μονοπάτια των ανθρώπων που ζούσαν εδώ –δύσκολα μεν, μα τριγυρισμένοι από σπουδαία φυσική ομορφιά.
View this post on Instagram
Ένα νησάκι με παρελθόν
Με περίμετρο 3 μίλια, η Γραμβούσα (που μερικές φορές θα τη δείτε γραμμένη και ως Γραμβούσσα) είναι το μεγαλύτερο από τα διάσπαρτα μικρονήσια γύρω από την Αμοργό. Το βόρειο τμήμα της θεωρείται αφιλόξενο, καθώς μένει εκτεθειμένο στους ανέμους, αλλά το νότιο –όπου βρίσκεται και η προαναφερόμενη αμμουδιά– είναι απάνεμο. Το χαρακτηριστικό αυτό, βέβαια, το εκμεταλλεύτηκαν στο παρελθόν και διάφοροι πειρατές, οι οποίοι χρησιμοποιήσαν τον κολπίσκο ως αγκυροβόλιο και καταφύγιο.
Με την Αμοργό να κατοικείται ήδη από την 3η χιλιετία π.Χ., δεν είναι παράλογο που εντοπίστηκαν αρχαία ίχνη ανθρώπινης παρουσίας και στη Γραμβούσα. Ωστόσο δεν γνωρίζουμε εάν είχε μόνιμο πληθυσμό. Σίγουρα πάντως απόκτησε αργότερα, παρότι το έδαφος είναι άγονο και δίχως καρποφόρα δέντρα, διαθέτοντας μόνο χαμηλή βλάστηση (κυρίως σχοίνα). Παρά ταύτα υπήρχε νερό στη θέση Ψαλίδα, όπου φτιάχτηκε μάλιστα κι ένα πηγάδι –αν και για τις ανάγκες τους οι κάτοικοι αποθήκευαν και το βρόχινο, με κάθε ευκαιρία.
Όσοι αποφάσισαν να ζήσουν στη Γραμβούσα κατέβαλλαν μεγάλες προσπάθειες, χάρη στις οποίες μπόρεσαν και καλλιέργησαν σιτάρι, όσπρια, σμιγάδι και κρεμμύδια, σε ειδικά χτιά (αναβαθμούς) στη δυτική πλευρά του νησιού. Παράλληλα ανέπτυξαν και κτηνοτροφία, ενώ ασχολήθηκαν και με την αλιεία, κατορθώνοντας έτσι να φτιάξουν ένα βιός. Μάζευαν επιπλέον και σαλιγκάρια, λέγεται μάλιστα ότι οι γραμβουσιώτικοι χοχλιοί διέθεταν ξεχωριστή νοστιμιά. Με τον καιρό, τέλος, χτίστηκε κι ένα εκκλησάκι που ακόμα δεσπόζει γοητευτικά –αφιερωμένο στην Αγία Αικατερίνη, παρότι συχνά θα το δείτε να αναγράφεται ως «Παναγιά».
Η ζωή αυτή είχε τις ομορφιές της, παρέμενε όμως επίπονη: συχνά, ας πούμε, αναγκάζονταν να μεταφέρουν τα ζώα για βοσκή στην Άνυδο, 8 μίλια νότια. Έτσι, με τη σταδιακή ανάπτυξη της Αμοργού, οι κάτοικοι της Γραμβούσας άρχισαν να την εγκαταλείπουν, προτιμώντας τις ανέσεις που πρόσφερε η απέναντι ακτή. Τελευταία έφυγε από το νησί η οικογένεια Ρούσσου, κατά τη δεκαετία του 1990.
View this post on Instagram
Πώς θα έρθετε στη Γραμβούσα
Στόχος των επισκεπτών είναι η προαναφερόμενη «χρυσαφένια» παραλία, την οποία κάποιοι αποκαλούν Άμμο (λόγω της αμμουδιάς). Παραμένει άλλωστε και διεθνώς διάσημη, λόγω της κατάταξής της στις 25 καλύτερες της Ευρώπης για το 2018, από τη βρετανική εφημερίδα Guardian.
Το γεγονός ότι τα καλοκαίρια στήνονται κάποιες (φροντισμένες) ξαπλώστρες με χορτάρινες ομπρέλες έχει δημιουργήσει μια διαδεδομένη παρεξήγηση, καθώς ορισμένοι θεωρούν ότι η Άμμος είναι οργανωμένη ακτή. Ωστόσο παραμένει ανοργάνωτη: πέρα από τις ξαπλώστρες, δηλαδή, δεν υπάρχει καμία παροχή. Κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να έρθετε καλά προετοιμασμένοι εδώ, με δική σας ομπρέλα (για την περίπτωση πολυκοσμίας), αντηλιακό, γυαλιά ηλίου, κρύο νερό και κάτι σε φαγητό. Προμήθειες μπορείτε να αγοράσετε από την παραλιακή καντίνα στην Καλοταρίτισσα, στην απέναντι ακτή της Αμοργού.
Κάθε καλοκαίρι, θα βρείτε τακτικά δρομολόγια προς Γραμβούσα από τον ορμίσκο της Καλοταρίτισσας: οι λάντζες των ντόπιων θα σας μεταφέρουν στο νησί μέσα σε 5 λεπτά. Όταν ο καιρός είναι καλός και οι άνεμοι δεν φυσάνε αντίθετα, μπορείτε να έρθετε με καϊκάκι και από τα Κατάπολα. Φυσικά, εάν διαθέτετε δικό σας σκάφος, όλα αυτά γίνονται αυτομάτως πιο εύκολα. Άλλωστε δεν είναι λίγα τα ταχύπλοα και τα φουσκωτά που προσεγγίζουν εδώ στην αιχμή του ελληνικού καλοκαιριού.
Ακολουθήστε το Pink.gr στο 
Ακολουθήστε το Pink.gr και στο Instagram
