Η εμφάνιση καρκίνου σχετίζεται με τις μεταλλάξεις, δηλαδή τις αλλαγές στο DNA των κυττάρων, οι οποίες ουσιαστικά διαταράζουν την λειτουργία των γονιδίων.
Κάποια γονίδια προκαλούν έχουν την τάση να προάγουν την αύξηση των κυττάρων, δηλαδή την κυτταρική δίαιρεση και να εμποδίζουν τον θάνατο τους. Αυτά τα γονίδια είναι τα λεγόμενα ογκογονίδια. Άλλα γονίδια πάλι, εμποδίζουν την υπερβολική κυτταρική διαίρεση, αλλά την κατάλληλη στιγμή προκαλούν τον κυτταρικό θάνατα. Αυτά είναι το ογκοκατασταλτικά γονίδια.
Η εμφάνιση καρκίνου, κάποιες φορές συνδέεται με μεταλλάξεις που ενεργοποιούν τα ογκογονία και απενεργοποιούν τα ογκοκατασταλτικά γονίδια.
Συγκεκριμένα, ο ιος του HPV, παράγει πρωτεΐνες που απενεργοποιούν τα ογκοκατασταλτικά γονίδια, p53 και Rb, με αποτέλεσμα τα κύτταρα της μήτρας να πολλαπλασιάζονται ανεξέλγκτα, δημιουργώντας νεοπλασίες στην περιοχή.
Φυσικά, ο ιος HPV, διαθέτει μια ολόκληρη οικογένεια ιών, η οποία έχει τα δικά τους στελέχη, τα οποία δεν είναι όλα το ίδιο δυναμική στην πρόκληση όγκου. Υπάρχουν όμως τα στελέχη υψηλού κινδύνου, που φέρουν υψηλό δυναμικό και βλάπτουν σοβαρά την υγεία.
Ποιοι άλλοι παράγοντες μπορούν όμως να προκαλέσουν καρκίνο της μήτρας;
Το οικογενειακό ιστορικό: Αν κάποια συγγενής πρώτου βαθμού μιας γυναίκας, π.χ. η μητέρα της, εμφάνισε καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας, τότε η γυναίκα αυτή έχει περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσει τη νόσο.
Η έκθεση στην ουσία Διαιθυλοστιλβεστρόλη: Μια ουσία που χορηγούνταν σε γυναίκες την περίοδο 1938 - 1971, σαν ανασταλτικό πιθανής αποβαλής.