Η Ιφιγένεια Παγωμένου είναι Senior Project Manager στη SciCo έναν οργανισμό στην Αθήνα που έχει στόχο την επικοινωνία επιστημονικών θεμάτων στο ευρύ κοινό μέσω καινοτόμων, διαδραστικών και ψυχαγωγικών δράσεων. Eίναι απόφοιτος του Τμήματος Γεωγραφίας του Χαροκόπειου Παν/μίου, κατέχει τίτλο ΜΣ στη Δημογραφία από το ΤμΜΧΠΠΑ της Πολυτεχνικής Σχολής του Παν/μίου Θεσσαλίας & του Παν/μίου Montesquieu-Bordeaux IV, ενώ έχει επιμορφωθεί και στην Ανάλυση Δεδομένων, την Οπτικοποίηση αυτών και το Storytelling.
Είχες ένα πρότυπο που επηρέασε την απόφασή σου να εργαστείς στον τομέα της επιστήμης;
Από τη φύση μας γεννιόμαστε περίεργοι αλλά εν τέλει είναι το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουμε και τα βιώματά μας, γενικότερα, που μας οδηγούν στο να επιλέξουμε τον τρόπο με τον οποίο αναζητούμε τις απαντήσεις στα ερωτήματά μας. Έτσι, αναμφισβήτητα υπάρχουν ιστορικά και μη πρόσωπα που έχουν καθορίσει τον τρόπο σκέψης μου και, μοιραία, τις αποφάσεις και την εξέλιξή μου. Αν θέλω, όμως, να δώσω μια ειλικρινή απάντηση σε αυτήν την ερώτηση, θα πρέπει να πάω αρκετά πίσω. Μεγάλωσα σε μια οικογένεια στην οποία οι απαντήσεις προέρχονταν πάντα από εγκυκλοπαίδειες και πολλά πολλά βιβλία. Θεωρώ, λοιπόν, πως σε αυτήν τη διαδρομή η οικογένειά μου έπαιξε καθοριστικό ρόλο, μιας και είναι αυτή που με έκανε να αναζητώ την αλήθεια πίσω από επιστημονικά τεκμηριωμένες απαντήσεις και μου εμφύσησε το ενδιαφέρον για την επιστήμη εν γένει.
Πώς είναι μια τυπική σου μέρα;
Το ενδιαφέρον και το πιο συναρπαστικό, παράλληλα, όταν είσαι Project Manager στη SciCo, είναι ότι η καθημερινότητά σου αλλάζει από μέρα σε μέρα και η ίδια σου η ημέρα, αλλάζει από ώρα σε ώρα, με βασικό πυρήνα (τι άλλο;) την επιστήμη. Έτσι, για παράδειγμα, από εκεί που το πρωί βρίσκομαι σε συναντήσεις με τους συνεργάτες για να οργανώσουμε τις δράσεις μας και να συζητήσουμε τα αποτελέσματα της δουλειάς μας, το μεσημέρι κάνω brainstorming με την υπόλοιπη ομάδα για μια νέα δράση και το απόγευμα με βρίσκει να κάνω έρευνα για νέα εργαλεία εκπαίδευσης. Και όλα αυτά παίρνουν άλλη χροιά ανάλογα με το έργο που ασχολούμαι, αφού τη μια ημέρα μπορεί να είναι η διάδοση του STEM στην Ελλάδα και την Αλβανία, μια επόμενη οι τρόποι γεφύρωσης πολιτισμών μέσω της εκπαίδευσης και μια άλλη το επόμενο επεισόδιο του Celebrity Science. Κάθε ημέρα είναι ένα νέο ταξίδι στον μαγικό κόσμο της επιστήμης. Θα ήθελα, λοιπόν, να περιγράψω την κάθε ημέρα σαν γιορτή αλλά επειδή όλοι ξέρουμε ότι αυτό δεν μπορεί να είναι πάντα αλήθεια, και επειδή θεωρώ σημαντική την ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, προσπαθώ σε κάθε ημέρα να προσθέτω και μια προσωπική νότα. Έτσι φροντίζω να αφιερώνω χρόνο σε πράγματα που με ευχαριστούν, όπως μια ενασχόληση (μαθήματα ισπανικών, βιβλία, ταινίες, γυμναστική, κάποιο σεμινάριο κ.ά.), να περνάω χρόνο με την οικογένεια ή τους φίλους μου ή να κάνω βόλτες στα στενά της Ακρόπολης και της Πλάκας.
Κάθε ημέρα είναι ένα νέο ταξίδι στον μαγικό κόσμο της επιστήμης.
Υπάρχει κάποιο επιστημονικό θέμα που πιστεύεις ότι πρέπει να έχει περισσότερη επιστημονική προσοχή;
Θα εστιάσω σε μια ολόκληρη επιστήμη και όχι σε κάποιο συγκεκριμένο επιστημονικό θέμα. Έχοντας σπουδάσει Γεωγραφία ως πρώτο πτυχίο, η απάντηση έρχεται αυθόρμητα και απόλυτα φυσικά. Θα θυμάμαι πάντα την έκπληξη που ένιωθα τα πρώτα χρόνια των σπουδών μου, όταν με ρωτούσαν τι σπουδάζω και όσοι δεν γνώριζαν την ύπαρξη της σχολής, οι περισσότεροι δηλαδή, άκουγαν ότι σπουδάζω Αγιογραφία (παρά την ορθή μου άρθρωση) ενώ όσοι τη γνώριζαν μου ζητούσαν να παραθέσω πρωτεύουσες χωρών. Θεωρώ ότι η Γεωγραφία για το ελληνικό κοινό είναι μια σχεδόν άγνωστη και σίγουρα πολύ παρεξηγημένη επιστήμη και ελπίζω στα προσεχή χρόνια να καταφέρουμε να το αλλάξουμε αυτό, υποστηρίζοντας δράσεις που θα βοηθήσουν τους πολίτες να αναγνωρίζουν τη σημασία του τόπου, αλλά και τον τρόπο που τον επηρεάζουμε και επηρεαζόμαστε από αυτόν, ατομικά ως άνθρωποι και συλλογικά ως παγκόσμιοι πολίτες.
Ποια ήταν τα μεγαλύτερα εμπόδια που έπρεπε να ξεπεράσεις; Είχες ποτέ την εντύπωση ότι κάποιο κομμάτι της εργασίας σου θα ήταν πιο εύκολο ή πιο δύσκολο αν ήσουν άντρας;
Το μεγαλύτερο εμπόδιο που είχα να ξεπεράσω ήταν να πιστέψω σε εμένα και να μετατρέψω τα δυνατά μου σημεία και την έμφυτη τάση που είχα για να προσφέρω σε αποτελεσματική ηγεσία. Είχα την τύχη, αν μου επιτρέπεται να το πω έτσι, στο περιβάλλον στο οποίο γαλουχήθηκα ως επαγγελματίας να επικρατούν δυναμικές γυναίκες που είδαν τις δυνατότητές μου, πίστεψαν σε εμένα και με βοήθησαν να εξελιχθώ. Μία από αυτές συνήθιζε να λέει “Sky is the limit” ενώ ο πατέρας μου έλεγε πάντα σε εμένα και τις αδερφές μου να «Βάζουμε στόχους» (και όπως συμβαίνει πάντα με τις συμβουλές των γονέων, κατάλαβα ετεροχρονισμένα την αξία αυτής της προτροπής). Έτσι, κατέληξα να θεωρώ πως η πίστη στον εαυτό μας, και στους ανθρώπους γενικότερα, η επιμονή και η θέσπιση στόχων είναι τα στοιχεία που μας βοηθούν να ανεβαίνουμε ένα σκαλοπάτι παραπάνω κάθε φορά.
Αναφορικά με το αν πιστεύω ότι αυτή η διαδρομή θα ήταν πιο εύκολη ή όχι αν ήμουν άντρας, παρόλο που πιστεύω ακράδαντα πως ως κοινωνία έχουμε να κάνουμε πολλά βήματα ακόμα για να μπορούμε να συμμετέχουμε όλοι σε αυτήν ισότιμα, προτιμώ να σκέφτομαι πως ο καθένας παλεύει με τις δικές του δυσκολίες και δεν θα ήθελα να κάνω αυτήν τη σύγκριση. Κι αυτό γιατί θεωρώ πως οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στην πορεία μας δεν αφορούν μόνο στο φύλο αλλά είναι, μεταξύ άλλων, και προσωπικές, φυλετικές, κοινωνικές και οικονομικές.
Τι είδους προκαταλήψεις, αν υπάρχουν, έπρεπε να αντιμετωπίσεις;
Προσπαθώ να μην αποδίδω τις προσωπικές δυσκολίες σε ευρύτερες προκαταλήψεις αλλά να τις αντιμετωπίζω ως αφορμές που θα με οδηγήσουν σε μια βελτιωμένη έκδοση του εαυτού μου. Ωστόσο, έχοντας υπάρξει στο παρελθόν υπεύθυνη τμήματος Τεχνικής Υποστήριξης, ενός κατά κανόνα ανδροκρατούμενου κλάδου, η αλήθεια είναι πως έπρεπε να προσπαθήσω αρκετά για να γίνω αποδεκτή. Επιπλέον, αν και δεν ήμουν πάντα εγώ η αποδέκτης, υπήρξα μάρτυρας προκαταλήψεων, οι οποίες σχετίζονταν κυρίως με την ικανότητα των γυναικών να αντεπεξέλθουν σε ηγετικές θέσεις.
Παρόλα αυτά, όσο τετριμμένο και αν ακούγεται, είναι αυτές οι δυσκολίες που μας εξοπλίζουν με δύναμη και μας βοηθούν να διαμορφώσουμε τον χαρακτήρα και την προσωπική μας πορεία. Συνεπώς, έχοντας κατά νου τα λόγια του Άϊνστάιν «Νιώθω ευγνώμων για όλους όσους μου είπαν «όχι» γιατί εξαιτίας τους, τα κατάφερα μόνος μου», μόνο αυτό μπορώ να είμαι. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει πως για να γίνουμε καλύτεροι πρέπει να υποχωρούμε στις προκαταλήψεις. Στην επιστήμη, εξάλλου, δεν υπάρχει χώρος ούτε για προκαταλήψεις, ούτε για διακρίσεις και όσο πιο πολύ την κατανοούμε και την αφομοιώνουμε, τόσο περισσότερο μπορούμε να ελπίζουμε σε έναν κόσμο πιο όμορφο και πιο δίκαιο για όλους.