Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από νέα που απειλούν την υγεία μας και τη ζωή μας. Συζητάμε για την κλιματική αλλαγή και το φαινόμενο του θερμοκηπίου, για τη μάστιγα του καρκίνου, το τεράστιο ζήτημα των ναρκωτικών και πολλά άλλα, τη στιγμή που ίσως μας διαφεύγει το γεγονός ότι η παχυσαρκία προκαλεί πολλαπλάσια μεγαλύτερο αριθμό θανάτων από όλα αυτά τα προβλήματα μαζί.
Mελέτη του 2017 στο New England Medical Journal κατέγραψε ότι οι θάνατοι από παχυσαρκία ξεπέρασαν αυτούς από τροχαία, τρομοκρατικές επιθέσεις, τη νόσο του Alzheimer και πολλά άλλα καθημερινά αναφερόμενα προβλήματα μαζί.
4.000.000 θάνατοι ετησίως (7% των θανάτων) οφείλονται στην παχυσαρκία, με κυρίαρχα τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τα εγκεφαλικά. Από το 1980 εως σήμερα οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι ενήλικες αυξήθηκαν κατά 28%, ενώ τα παιδιά κατά 48%.
Έτσι, σήμερα 2,3 δισεκατομμύρια ενήλικες είναι υπέρβαροι και 700 εκατομμύρια παχύσαρκοι, χωρίς να σημειώνει καμία χώρα στον κόσμο σημάδια βελτίωσης, όπως συνέβη με το κάπνισμα.
Τη δεκαετία του ’70, 6% των παιδιών ήταν παχύσαρκα, ενώ σήμερα το ποσοστό αγγίζει το 20%, με άλλο ένα 15% να είναι υπέρβαρα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι τα παιδιά του σχολείου καταναλώνουν 7,5 ώρες κατά μέσο όρο ημερησίως μπροστά σε ηλεκτρονικά μέσα. Επιλέον, το 1969 40% των παιδιών περπατούσαν για να πάνε σχολείο, ενώ σήμερα μόνο το 12%!
Οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για μια σειρά παθήσεων, όπως αρτηριακή υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, σακχαρώδη διαβήτη, κίρρωση του ήπατος, εγκεφαλικά, αναπνευστικά προβλήματα και μυοσκελετικές βλάβες. Χαρακτηριστικά, δείκτης μάζας σώματος από 27,2 έως 29,4 kg/m2 αυξάνει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 κατά 100%, ενώ ΔΜΣ πάνω από 29,4 kg/m2 κατά 300%. Παράλληλα, οι παχύσαρκοι έχουν 3,5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν υπέρταση, ενώ το 60-70% της υπέρτασης στους ενήλικες αποδίδεται στην παχυσαρκία.
Πολλοί ερευνητές αναζητούν τα αίτια που η νοσογόνος παχυσαρκία αυξήθηκε σε τέτοιο βαθμό τον 21ο αιώνα. Φαίνεται ότι 3 λόγοι ευθύνονται: η γενετική προδιάθεση, η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων και περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί παράγοντες. Έχουν βρεθεί περίπου 360 γονίδια που ευθύνονται για το υπερβάλλον βάρος. Το γενετικό υπόβαθρο, όμως, αλλάζει σε βάθος χιλιετιών. Αντίθετα, το περιβάλλον έχει αλλάξει δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες.
Κατ’ αρχάς, εντυπωσιακή είναι η αύξηση των ποσοτήτων ανά μερίδα με παράλληλη αύξηση κατανάλωσης κρέατος και επεξεργασμένων υπερθερμιδικών προϊόντων. Υπάρχει πλέον φτηνότερο φαγητό, μεγαλύτερη διαθεσιμότητα (σε σούπερ μάρκετ, ψυγεία, κλπ), αύξηση της περιεκτικότητας σε λίπος και μεγαλύτερη κατανάλωση αλκοόλ. Επιπλέον, οι «νεώτερες» συνήθειες χαρακτηρίζονται από περισσότερα σνάκς και τσιμπολόγημα, λιγότερα «οικογενειακά γεύματα» και μεγαλύτερη «αυτονομία» των παιδιών.
Έχουν βρεθεί περίπου 360 γονίδια που ευθύνονται για το υπερβάλλον βάρος.
Οι αλλαγές στην καθημερινότητα εκτείνονται από τις «καινούργιες» εργασιακές συνθήκες μέχρι τις σύγχρονες οικογενειακές συνήθειες. Έτσι, η αυτοματοποίηση της παραγωγής στα εργοστάσια, τα κομπιούτερ, τα ηλεκτρικά πλυντήρια στο σπίτι, τα τηλεκοντρόλ, τα ασανσέρ, τα περισσότερα αυτοκίνητα ανά οικογένεια, η αλλαγή των πρακτικών στην οικογένεια και η σημαντική αύξηση της νυχτερινής εργασίας είναι στοιχεία που έχουν μελετηθεί και συσχετισθεί με τις αλλαγές στην ατομική ενεργειακή ισορροπία του ανθρώπου του 21ου αιώνα! Το αποτέλεσμα όλων αυτών δείχνει ότι οι παχύσαρκοι άνδρες και γυναίκες χάνουν 7,1 και 5,8 χρόνια από τη ζωή τους, χωρίς να υπολογίζεται η δραματική επιδείνωση της ποιότητας ζωής μέσα από την αυξημένη νοσηρότητα.
Είναι επιτακτική ανάγκη κράτη και συστήματα υγείας να δραστηριοποιηθούν άμεσα, να ενημερώσουν, να καθοδηγήσουν και να προστατεύσουν τους πολίτες τους από τη λαίλαπα του υπερβάλλοντος βάρους, χωρίς να αναιρείται η ατομική ευθύνη του καθενός μας για καλύτερη υγεία και ποιοτικότερη ζωή.
Χάρης Κ. Παππής, MD, PhD, FACS
Δ/ντής Γ’ Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου Υγεία
Υπεύθυνος Τμήματος Βαριατρικής Χειρουργικής
Πρόεδρος της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Παχυσαρκίας και Μεταβολικών Νόσων
Ακολουθήστε το Pink.gr στο 
Ακολουθήστε το Pink.gr και στο Instagram
